De voorlaatste dag van de Romebedevaart van het Aartsbisdom Utrecht startte met een tocht naar de rand van Rome, waar de catacomben van Priscilla zijn gelegen. Hier kregen de pelgrims een rondleiding door de eeuwenoude ondergrondse begraafplaats, die hen onder meer langs de oudste bestaande Maria-afbeelding voerde. ‘s Middags werd de Eucharistie gevierd in de basiliek St. Paulus buiten de Muren, waar het graf van Paulus ligt. Hierbij sloten 40 parochianen aan van de Norbertusparochie – voor hen begon vandaag hun Romebedevaart.

De Mis vormde een passend (bijna) slotakkoord van deze pelgrimage naar Rome, die traditiegetrouw ‘naar de graven van Petrus en Paulus’ voert. Op de tweede dag had de groep al de Mis gevierd in de crypte van de Sint Pieter, bij het graf van Petrus. Morgen staat als officieel sluitstuk van de bedevaart nog de deelname aan de algemene audiëntie van paus Franciscus op het programma. Kardinaal Eijk dineerde elke avond met één van de vier groepen mee, en sprak met hen onder meer over de bedevaart en hun ervaringen in de parochies thuis.

De catacomben van Priscilla (zo’n 14 kilometer ondergrondse gangen) werden tussen de tweede en vierde eeuw na Christus gegraven in een voormalige tufsteenmijn en staan bekend om de goed bewaard gebleven fresco’s met Bijbelse taferelen – vooral uit het Oude Testament. Zo is er de oudst bewaard gebleven afbeelding van Maria te zien, maar ook een afbeelding van Jezus als de Goede Herder. De naam van deze catacomben wordt toegeschreven aan Priscilla, die de grond ter beschikking stelde.

Het geweten
Voor de Mis in de Sint Paulus buiten de Muren was als lezing de bekering van de H. apostel Paulus (25 januari) gekozen. Kardinaal Eijk preekte over de rol van het geweten. “Er is niets mooier dan een mens die een moeilijk besluit neemt, omdat zijn geweten hem dat ingeeft,” aldus de kardinaal. “Dat geweten manifesteert zich als een instantie of persoon in ons diepste innerlijk, die ons overstijgt – een gelovig mens ziet hierin God.”
Eén van de beroemdste voorbeelden van een mens die een drastisch besluit neemt op basis van zijn geweten is de apostel Paulus. Aanvankelijk vervolgt hij de christenen en levert ze uit aan de joodse overheid. “Dit maakt hem echter niet tot een gewetenloos man. Hij volgt juist zijn geweten, omdat hij het christendom ziet als een belediging van God en een gevaar voor de joodse religie. Het probleem is dat zijn gewetensoordeel verkeerd is,” aldus Eijk.
De Heer grijpt echter op dramatische wijze in: Paulus wordt van zijn paard gesleurd en een fel licht maakt Paulus blind. Dat zien de omstanders, maar ze horen niet wat de Heer tot Paulus zegt: ‘Saul, Saul, waarom vervolgt ge Mij?’ En ook niet het antwoord op Saulus’ vraag wie tot hem spreekt: ‘Ik ben Jezus van Nazareth die gij vervolgt.’

‘Apostel van de heidenen’
Kardinaal Eijk: “Wat er feitelijk gebeurt, speelt zich af in Paulus’ innerlijk. De Verrezen Heer stelt hoogstpersoonlijk de visie van Paulus bij. De terugkeer van het licht in zijn ogen weerspiegelt het innerlijk licht van het geloof in Christus. Op basis van dit nieuwe gewetensoordeel verandert zijn leven totaal. In plaats van christenen te vervolgen, verkondigt hij het evangelie – meer dan wie ook. Hij heet met recht de apostel van de heidenen. En Jezus geeft hem een nieuwe naam: Saulus wordt Paulus. Hij wordt uiteindelijk vervolgd en sterft de marteldood in Rome onder keizer Nero.”
“God spreekt alle mensen in geweten aan,” zo besloot kardinaal Eijk. “Het geweten is ons kompas, maar de kennis van de morele principes is door de erfzonde verzwakt en onze wil is zwak. Daarom heeft God die nog eens nadrukkelijk geopenbaard in de Heilige Schrift en vormt Hij ons geweten door de Kerk, geleid door de Heilige Geest.”

‘Het wordt tastbaar’
Hermien Schoorlemmer en Ankie Eilert (Emmanuelparochie, locatie Hoonhorst) zijn mee met de bisdombedevaart omdat ze graag Rome wilden zien. Maar dan niet als vakantie, maar juist om meer over de achtergronden van hun geloof te ervaren. Hermien Schoorlemmer: “We hebben in mgr. Woorts een heel goede gids, hij vertelt gericht de kernpunten waardoor zijn uitleg lang blijft hangen. Je ziet hier hoe de Kerk in elkaar steekt en verhalen waarvan je wel hebt gehoord, zie je nu met eigen ogen.” Ankie Eilert vult aan: “Het wordt tastbaar. Je gaat dingen begrijpen die eerder nog niet zo duidelijk waren. Dat geldt voor mij des te meer, omdat ik van huis uit protestants ben.”
Het feit dat de reis met allemaal gelijkgestemden wordt gemaakt, is ook een groot pluspunt. “Je neemt echt iets mee van deze bedevaart,” zegt Ankie, “zodat we er thuis in de parochie over kunnen vertellen en het uitdragen. Ik ben hier echt weer geënthousiasmeerd voor de Kerk en de traditie.” Het zal wel nog best lastig zijn om dat enthousiasme in de dagelijkse parochiepraktijk te vertalen, denken beiden. Hermien: “Ik denk wel eens dat als iedereen meegaat met zo’n reis naar Rome of naar Lourdes, dat het dan beter wordt. Ik raad iedereen aan om dit te ervaren. Zo’n verblijf in Rome geeft namelijk ook moed: de Kerk is hier al zo lang, ondanks allerlei tegenslagen heeft ze het volgehouden. Ik denk echt dat het geloof altijd een kwestie is van pieken en dalen.”

Hermien Schoorlemmer (links) en Ankie Eilert