Lange historie Amersfoortse Vrouwevaert

amersfoortDe naam van de parochie Onze Lieve Vrouw van Amersfoort verwijst naar Maria, die de aanleiding was tot het ‘Mirakel van Amersfoort’. Deze wonderlijke gebeurtenis in 1444 maakte van Amersfoort een florerende bedevaartsplaats. De jaarlijkse stille bidtocht de Vrouwevaert, op de zaterdag na Hemelvaart, herinnert daar nog altijd aan.

Van het oorspronkelijke, pijpaarden OLV van Amersfoortbeeldje is enkel gruis over dat wordt bewaard in een reliekenschrijn in de Oud-Katholieke kerk ‘Sint Joris op ’t Zand’. Een 16de eeuws, houten OLV van Amersfoortbeeldje staat in de Sint Franciscus Xaveriuskerk, eveneens op ‘t Zand. Het zou bij het plunderen van de Sint Joriskerk tijdens de Beeldenstorm in de 16de eeuw voor verdere vernieling zijn behoed.
De huidige Vrouwevaert is een eigentijdse voortzetting van de middeleeuwse plechtige ommegangen die op de zondag vóór Pinksteren, ‘Vrouwevaertdag’, en de daarop volgende dagen tot aan Pinksteren werden gehouden. De Vrouwevaert wordt vandaag de dag georganiseerd door het Onze Lieve Vrouwe Gilde (opgericht in 1933), de Oud-Katholieke parochie van de H. Georgius en de Sint Franciscus Xaveriusgeloofsgemeenschap, die deel uitmaakt van de parochie Onze Lieve Vrouw van Amersfoort.

Lange geschiedenis
Aan deze gezamenlijke Vrouwevaert gaat een lange geschiedenis vooraf. In 1444 was de jonge vrouw Geertje Arends op weg om in te treden in één van de Amersfoortse kloosters. Zij schaamde zich een ‘simpel’, van huis meegekregen Mariabeeldje mee het klooster in te nemen en wierp het in de beek. De Amersfoortse dienstmeid Griet Albert Gysen kreeg vervolgens drie keer een visioen waarin ze bij de Kamperbuitenpoort een Mariabeeldje uit het water moest vissen. Ze deed wat haar was opgedragen en nam het mee naar huis, waar ze een kaars brandde voor het beeldje. Deze kaars brandde zo lang dat ze er een priester bij haalde. Die bracht het beeldje over naar de inmiddels afgebroken Lievevrouwekapel en het beeldje trok al snel duizenden gelovigen. Ook werden er de nodige wonderen gemeld. De pelgrims kwamen het hele jaar door, maar vooral op de zondag vóór Pinksteren, sinds 1446 ‘Vrouwevaertsdag’ geheten.
Ook tijdens de Tachtigjarige Oorlog bleven de pelgrims naar Amersfoort komen: de stad bleef rooms-katholiek terwijl de Noordelijke Nederlanden overwegend protestants waren. Toen de stad in 1579 werd gedwongen zich bij de opstand aan te sluiten en de kerk in protestantse handen kwam, werd het beeldje verstopt. De Vrouwevaert ging echter onverminderd door, tot het stadsbestuur dit in 1722 door het plaatsen van hekken onmogelijk maakte. Het beeldje stond inmiddels in een fraaie schrijn in een schuilkerk in ‘t Zand. Deze kerk sloot zich begin 18de eeuw aan bij de Oud-Katholieke Kerk waarmee de verering van het beeldje stopte. Het Mariabeeldje zelf verging tot stof. Pas halverwege de 20ste eeuw realiseerde de Oud-Katholieke parochie zich de waarde van de schrijn, waarna deze een nieuwe plek kreeg zodat er kaarsen konden worden gebrand.
Het verhaal was onder de rooms-katholieken levend gebleven, maar pas in 1933 werd er voor het eerst weer een Vrouwevaert georganiseerd. Vanaf 1938 gebeurde dat met een alternatief Mariabeeldje. Begin jaren zestig liep de belangstelling snel terug en in 1963 werd de ommegang voor het laatst gehouden, ook omdat de pastoor er weinig in zag. Enkele tientallen gelovigen hielden vervolgens zelf elk jaar een bidtocht. Inmiddels wordt de Vrouwevaert weer ‘officieel’ georganiseerd en neemt ook de Oud-Katholieke Kerk deel.

Agenda

    Geen berichten over deze bedevaart gevonden.