“Deze bisdombedevaart naar OLV van Eiteren is iets waar we jaren op kunnen teren en op voort kunnen bouwen.” Dat zei P. van Houtert, voorzitter van de locatieraad van de Sint Nicolaasbasiliek zondag 25 mei bij aanvang van de Eucharistieviering waarmee deze bedevaart in het kader van het Heilig Jaar van start ging. Na de Mis was de Ommedracht door IJsselstein (parochie H. Drie-eenheid), waarna een Marialof het programma afsloot.

De Nederlandse bisdommen organiseren naast de recente Nationale Bedevaart naar Rome in het Heilig Jaar 2025 een bedevaart in het eigen bisdom. Het Aartsbisdom Utrecht koos voor een dagbedevaart naar IJsselstein. In dit eeuwenoude stadje wordt Maria vereerd onder de titel Onze Lieve Vrouw van Eiteren Hulp in nood. In de Sint Nicolaasbasiliek wordt een houten beeldje van Maria als Zetel der Wijsheid vereerd daterend uit eind 12de eeuw, begin 13de eeuw. Dit beeldje is in de 14de eeuw gevonden in een sloot bij het toenmalige dorp Eiteren en deze vondst betekende het begin van een bedevaartoord. De slootgravers die het beeldje vonden op een akker in de buurtschap Eiteren gaven het aan de pastoor van IJsselstein, die het in zijn parochiekerk plaatste. Nadat het twee of drie keer op onverklaarbare wijze uit de kerk was verdwenen en teruggevonden op de plaats waar de slootgravers het ontdekt hadden, besloot men op Eiteren een kapel ter ere van Maria te bouwen. De fundamenten van deze kapel zijn inmiddels opgemetseld. Na diverse omzwervingen kwam het beeldje in 1936 in IJsselstein terug. Het staat nu in de Mariakapel in de basiliek. Dagelijks komen mensen er een kaarsje opsteken en hun lief en leed aan Maria toevertrouwen.

De Ommedracht is al een oud gebruik, maar is sinds 2018 niet meer gehouden. “Dit is dan ook een feestelijke dag,” aldus Van Houtert in zijn welkomstwoord. “We zijn vereerd dat het aartsbisdom hiervoor heeft gekozen.” In de viering en tijdens de processie werd het processiekruis uit de St. Catharinakathedraal meegedragen, dat bij de opening van het Heilig Jaar op 29 december ook in processie door de straten van Utrecht was gegaan. Dit kruis was net als toen versierd met vier linten in de kleuren van het logo van het Heilig Jaar, een verwijzing naar de vier windstreken. Uit vele parochies van het Aartsbisdom Utrecht waren mensen naar IJsselstein gekomen voor deze minipelgrimage.

Kardinaal Eijk stelde in zijn preek vast dat mensen “een stip aan de horizon nodig hebben, een doel, een toekomstvisioen.” Politici, wetenschappers en bedrijven bieden elk op hun eigen manier zo’n toekomstvisioen, “maar in het boek Openbaring is sprake van een wonderbaar toekomstvisioen en wel het definitieve toekomstvisioen van ons leven,” aldus kardinaal Eijk. “De schrijver van dit boek, de jongste apostel en evangelist Johannes, krijgt hierin een visioen te zien met als beeld de heilige stad Jeruzalem, die uit de hemel afdaalt.” De stad telt 12 poorten, een verwijzing naar de 12 stammen van Israël uit het Oude Testament en naar de 12 apostelen. “Er ligt dus ook een verwijzing in naar de Kerk van het Nieuwe Testament,” zo zei kardinaal Eijk.

“In de Kerk vinden we een voorafbeelding van dat Rijk Gods. In de Kerk vinden we echter niet de volledige en definitieve realisering daarvan,” waarbij kardinaal Eijk verwees naar de diverse financiële schandalen en het schandaal van het seksueel misbruik. “Toch is iets van dat Rijk Gods in de Kerk aanwezig. De Kerk wordt bezield door de Heilige Geest, die Helper, die Jezus in het Evangelie aan de apostelen belooft. Hij begeleidt de Kerk en on persoonlijk op weg naar dat eeuwige toekomstvisioen. Er is door Hem al een kern van heiligheid in de Kerk. Maar wat betreft haar menselijke leden kent de Kerk ook de nodige schaduwzijden. Er is echter een bijzonder teken van hoop. Want er is één lid van de Kerk dat al het eeuwige Jeruzalem van omhoog, de hemel, dat wil zeggen het eeuwig aanwezig zijn bij God heeft bereikt. Dat is Maria. … Zij wordt door het Tweede Vaticaans Concilie daarom in navolging van de heilige Ambrosius ‘beeld van de Kerk’ genoemd. In haar zien we hoe wij als Kerk eigenlijk zouden moeten zijn. En tegelijkertijd zien we in haar wat het doel is van de Kerk. Want zij heeft al deel aan de volledige realisering van het Rijk Gods. Daarom noemt het Concilie haar ook een teken van hoop.”

Foto: Vincent Kok

Kardinaal Eijk memoreerde dat sinds 1936 jaarlijks de processie ter ere van Onze-Lieve-Vrouw van Eiteren is gehouden. Dat stopte door diverse omstandigheden in 2018. “Vandaag zijn we verheugd dat we die traditie weer hernomen hebben. Maria is onze Hulp in Nood. Omdat zij al volledig met ziel en lichaam in de hemel is, is zij onze machtigste voorspreekster bij Christus. Daardoor is zij voor ons hier in IJsselstein een teken van hoop. Doordat zij ons als voorspreekster op onze levensweg bijstaat, kunnen wij erop vertrouwen en vast geloven dat we op weg zijn naar dat eeuwige toekomstvisioen, dat Johannes heeft mogen zien en dat door Maria als beeld van de Kerk al bereikt is.”

Na afloop van de viering startte de Ommedracht, waarin het beeldje van OLV van Eiteren werd meegedragen. De route voerde onder meer langs de plek waar het beeldje destijds werd gevonden. In de stoet liepen naast kardinaal Eijk, mgr. Hoogenboom, mgr. Woorts, enkele kanunniken, priesters, diakens, acolieten en vele pelgrims mee. Plus IJsselsteiners in historische kostuums – zoals slootgravers, een groep melaatsen, vissers, de hoorn van overvloed en de drost. Het programma eindigde met een Maria-lof in de basiliek.

Foto: Vincent Kok