Oktober 2023
Zelfs een kardinaal kan zich bekeren: met de rozenkrans nog wel
Op 13 maart 1938 maakte Hitler officieel bekend dat Oostenrijk bij Duitsland werd gevoegd. Het pijnlijke was dat de Oostenrijkse bisschoppen in een officiële verklaring deze aansluiting bij Duitsland, de ‘Anschluss’, steunden. De toenmalige aartsbisschop van Wenen, kardinaal Innitzer, tekende deze verklaring en zette er zelfs handmatig “Heil Hitler” bij, zonder dat de overige Oostenrijkse bisschoppen daar iets van afwisten.
Hierover werd hij door paus Pius XI, bepaald geen man van halve maatregelen, subiet naar Rome ontboden en stevig onderhanden genomen. Pius XI had in een in het Duits geschreven encycliek, Mit brennender Sorge, onder meer de rassentheorie van de nazi’s in niet mis te verstane termen afgewezen. Deze rassentheorie zou leiden tot de massamoord op Joden en anderen. Genoemde encycliek werd op Palmzondag 21 maart 1937 vanaf de preekstoel in rooms-katholieke kerken in Duitsland voorgelezen. Pius XI confronteerde kardinaal Innitzer met deze encycliek en dwong hem de verklaring van de Oostenrijkse bisschoppen betreffende de Anschluss te wijzigen.
Maar zelfs een kardinaal blijkt zich te kunnen bekeren. De schrobbering door de paus, maar ook wat hij in Oostenrijk voor zijn ogen zag afspelen brachten hem tot andere en betere gedachten. De nazi’s verboden de Kerk enkele van haar fundamentele activiteiten te ontplooien. Het jongerenpastoraat van de Kerk werd verboden en ook aan diverse parochieactiviteiten werden beperkingen opgelegd. Dit bracht kardinaal Innitzer tot een moedige daad. Op de gedachtenis van de Heilige Maagd Maria van de Rozenkrans, 7 oktober 1938, riep hij jongeren in Wenen op tot het bidden van de rozenkrans in de Sankt Stephansdom, de kathedraal van het aartsbisdom Wenen.
Bij deze gelegenheid hield kardinaal Innitzer een gloedvolle preek, waarin hij onder meer de aanwezige jongeren op het hart drukte: “Toont dat jullie je geloof hooghouden, dat jullie voor het geloof uitkomen.” Het moedigste wat hij zei was het volgende: “Een is jullie Heer, Jezus Christus, een is jullie leider (in het Duits ‘Führer’), Jezus Christus is jullie Führer. Wanneer jullie aan Hem trouw blijven, zullen jullie nooit verloren gaan.”
De kardinaal verwoordde niets anders dan de kern van het christelijk geloof. De moeilijkheid was echter dat Hitler zichzelf als de ‘Führer’ beschouwde. Hij tolereerde niet dat iemand anders met deze titel werd aangeduid, zelfs niet Jezus Christus. Vergeldingsmaatregelen bleven niet uit. De volgende dag gooide de Hitlerjugend de ramen van het aartsbisschoppelijk paleis in en sloeg er het meubilair kort en klein.
Na zijn bekering toonde de kardinaal zich een moedig man. Door zijn preek liep hij als het ware over het water naar Jezus toe (vgl. Mat. 14,22-33). Maar hij kon het opbrengen. Hij vertrouwde op het rozenkransgebed, speciaal op de gedachtenis van de Heilige Maagd Maria van de Rozenkrans.
Wij leven in een tijd waarin het de Kerk ook niet gemakkelijk wordt gemaakt om Christus te verkondigen. Ervoor uitkomen dat we katholiek zijn, vergt van ons de nodige moed. In de Kerk werken als priester, diaken, pastoraal werker of vrijwilliger kan in bepaalde opzichten ook wel iets weg hebben van ‘lopen op het water’.
Maar ook wij kunnen de moed en de kracht die daarvoor nodig zijn putten uit het rozenkransgebed. In tegenstelling tot wat wel beweerd wordt, is het rozenkransgebed niet het ‘afraffelen’ van ‘Wees-gegroeten’, maar een beschouwend gebed. Hierin overwegen wij de geheimen van de rozenkrans, dat wil zeggen gebeurtenissen uit het leven van Jezus en Maria, met de ogen van Maria. Voorbeelden van deze geheimen zijn de kruisdood van Jezus en Zijn verrijzenis, waardoor Hij voor ons de vergeving van onze zonden heeft bewerkt en onze verrijzenis en het eeuwig leven bij God mogelijk heeft gemaakt, als we Hem navolgen.
Maria bleef in Jezus geloven, ook toen ze onder Zijn kruis stond. Op haar voorspraak kunnen ook wij trouw blijven aan het geloof dat Christus de Heer is en de echte Leider met een hoofdletter. De tweede Mariamaand in het jaar, de oktobermaand, ook wel de rozenkransmaand genoemd, is voor ons een mooie aanleiding om de rozenkrans er weer eens bij te pakken … en te bidden.