April 2017

Wat te vieren met Pasen als je geen verlossing nodig hebt?

‘Ik zou niet weten waarvan ik verlost zou moeten worden,’ denkt menigeen – zeker in de laatste eeuw – wanneer hij hoort dat Jezus aan het kruis is gestorven en verrezen is om ons te verlossen. Als je jezelf als referentiepunt neemt, zelfs voor de waarheid en het onderscheid tussen goed en kwaad, wat valt er dan nog te verlossen en te vergeven?

Het is jammer dat mensen niet de moeite nemen om het Evangelie een keer goed te lezen. Want het Evangelie ontmaskert de mens. Hij leert er Christus door kennen. Maar als hij zich als referentiepunt zou willen loslaten, leert hij er ook zichzelf beter door kennen.

Zo’n passage die zich daar bij uitstek toe leent, is die van de overspelige vrouw. Schriftgeleerden en Farizeeën brengen bij Jezus een vrouw die op heterdaad is betrapt, toen ze overspel bedreef. Volgens de wet van Mozes moet ze worden gestenigd. Maar ze willen weten wat Jezus daarvan vindt. Het klinkt bijna sympathiek, zo van ‘misschien ben jij, Jezus, milder dan Mozes en dan laten we die vrouw in leven.’ Maar zo is het niet bedoeld. Uit het verdere verloop blijkt dat ze zelf de bloemetjes weleens buiten hebben gezet en daarom eigenlijk liever niet zien dat er van overspel zo’n scène wordt gemaakt. Maar nu komt het ze goed uit om Jezus een hak te zetten.

Als Jezus zou zeggen: ‘nou, stenig haar maar niet,’ dan zullen de Schriftgeleerden en Farizeeën tegen het volk kunnen zeggen: ‘naar die Jezus moeten jullie niet meer luisteren, want hij lapt de wet van Mozes aan zijn laars.’ Dan kunnen ze Hem mooi bij het volk onderuit halen. Maar Jezus hangt ook als hij zegt: ‘je moet doen wat de wet van Mozes zegt, stenig haar nou maar.’ Want als hij dat zegt, dan zullen ze Hem ogenblikkelijk bij de Romeinse autoriteiten aangeven. Het is de Joden immers verboden om de doodstraf te voltrekken. Alleen de Romeinse overheid is daartoe gemachtigd en dan alleen via een gerechtelijke procedure volgens de Romeinse wet. Deze keer hebben ze Jezus tuk. Dit kan niet misgaan. Althans dat denken ze.

Ze hebben echter niet gerekend op Jezus’ reactie: ‘Laat degene onder u die zonder zonden is, het eerst een steen op haar werpen’ (Joh. 8,7). De Schriftgeleerden en Farizeeën voelen de indringende blik van Jezus op zich gericht en beseffen ineens dat Hij dwars door ze heen kijkt tot op de bodem van hun ziel. Dat kunnen ze niet verdragen en ze druipen een voor een af. Ze zijn ontmaskerd en niet zo’n beetje ook.

Die vrouw heeft overigens wel degelijk gezondigd. Overspel is een ernstige inbreuk op het wezen van het huwelijk en de huwelijksliefde. Jezus zegt dan ook tot haar: ‘ga heen en zondig van nu af niet meer.’ Als God had Hij haar kunnen veroordelen, maar Hij is gekomen om te verlossen en te vergeven.

Een ‘verhaaltje uit het verleden’? Volstrekt niet. Denk maar eens aan de Franse presidentsverkiezingen. Een linkse krant heeft ontdekt dat één kandidaat zijn echtgenote, luisterend naar de mooie Griekse naam Pénelope, een riant salaris heeft bezorgd voor een nepbaantje. Vindt men dat nu zo erg? Welneen. Ook andere politici doen dat in Frankrijk, zo schijnt het. De andere presidentskandidaten wrijven zich in de handen van genoegen: wordt het nu niet een stuk gemakkelijker om in ieder geval van hem te winnen? Door een femme fatale verandert wellicht de draai van de geschiedenis als in een uitstekend geënsceneerd klassiek Grieks drama. Anderen beschuldigen waar we zelf ook niet vies van zijn? Anderen in moeilijkheden brengen door hun goede naam te beschadigen? De geschiedenis van de mensheid weet niet anders.

De overspelige vrouw krijgt in Jezus van God Zelf vergeving en is voor het moment verlost. De Schriftgeleerden en Farizeeën ontvluchten de liefdevolle blik van Jezus die ze niet kunnen verdragen. Het is voor hen geen verlossend moment. Wat die overspelige vrouw, de Schriftgeleerden en Farizeeën later zullen doen, vermeldt het Evangelie niet.

In tegenstelling tot wat de houding van de Schriftgeleerden en Farizeeën bewerkt, zal de barmhartigheid van Jezus de vrouw wellicht tot nadenken, dankbaarheid en bekering hebben gebracht. Eén ding is in ieder geval duidelijk: allen hebben verlossing nodig. Ook wij.