Januari 2020

Hoera! De aftrap voor de Priesterzaterdagen heeft plaats gehad

Ruim een jaar geleden, op 3 november 2018, was ik in de bedevaartsplaats Heiloo hoofdcelebrant in de Eucharistieviering bij gelegenheid van het 40-jarig jubileum van de Priesterzaterdagen. Die vonden daar sinds 1978 plaats. Al veertig jaar verzamelden zich in Heiloo op de eerste zaterdag van de maand enkele honderden pelgrims om in de Eucharistieviering en het Lof te bidden om roepingen tot het priesterschap. En dat doen zij nog steeds. Voor het instellen van de Priesterzaterdagen was er een bijzondere aanleiding.

In 1968 werden de ruim 35 grootseminaries van de bisdommen, de ordes en de congregaties, die ons land tot die tijd kende, opgeheven en vervangen door vijf katholieke theologische faculteiten. Eén daarvan, die van de Katholieke Universiteit Nijmegen (nu Radboud Universiteit) bestond al sinds 1923, de andere vier werden in 1968 opgericht. Op dit moment is er nog maar één door Rome erkende theologische faculteit die ook als zodanig functioneert, en wel in Utrecht: de TST. Deze ontstond begin 2007 uit de fusie van de twee theologische faculteiten in Utrecht respectievelijk Tilburg.

In 1968 scheen het bezit van vijf katholieke theologische faculteiten een grote stap vooruit. De Staat betaalde sindsdien de opleiding van priesters, die voortaan een academische graad hadden. Wat betreft de aantallen priesterstudenten waren de resultaten aanvankelijk echter zeer teleurstellend. De bisdommen, de ordes en de congregaties hadden in de jaren ‘70 nauwelijks tot geen priesterwijdingen.

Eind jaren ‘70 was daarom de algemeen heersende gedachte dat we een priester-loos tijdperk tegemoet gingen. Leken werden door priesters daar dan ook op voorbereid in preken, artikelen in bisdom- en parochiebladen en cursussen. De leken moesten er vast aan wennen dat er straks geen priesters meer zouden zijn en zij het zelf moesten gaan doen. Pastoraal werkers en vrijwilligers gingen gebedsdiensten en/of Woord- en Communievieringen verzorgen, wanneer er geen priester voor de Eucharistieviering beschikbaar was. Dat doen zij tot op de huidige dag, maar het aantal pastoraal werkers en vrijwillige medewerkers voor liturgische vieringen is sterk geslonken.

Wij hebben waardering voor hun inzet, maar dat neemt één essentieel feit niet weg: in de Woord- en Communieviering kunnen gelovigen weliswaar de vrucht van de Eucharistieviering ontvangen, de Communie, maar wordt niet het Paasmysterie gevierd, zoals in de Eucharistie. In de Eucharistieviering wordt Christus’ kruisoffer immers onbloedig tegenwoordig gesteld en ontmoeten en ontvangen wij de Heer in zijn lijden, dood en verrijzenis.

Het was om die reden dat in Heiloo de Priesterzaterdagen zijn ingesteld. Ook elders ontstonden gebedsgroepen die baden voor roepingen, speciaal priesterroepingen. En de verdere ontwikkeling van de Nederlandse kerkgeschiedenis leert dat hun gebeden zijn verhoord. De Heer heeft een nieuwe, weliswaar kleine maar overtuigde generatie priesters aan de Nederlandse Kerk geschonken. En dat in een tijd waarin men er prat op gaat het christelijk geloof overboord te hebben gezet en er op het priesterschap wordt neergekeken.

Het was zeker mede aan deze gebeden te danken dat enkele bisschoppen tot het moedige besluit kwamen om nieuwe seminaries op te richten, waar priesters in de ware geest van het Tweede Vaticaans Concilie werden opgeleid. Dit betrof Rolduc, opgericht door mgr. Gijsen in 1973. Kardinaal Willebrands richtte voor het Aartsbisdom Utrecht in 1979 het Ariënskonvikt op. Na een onderbreking vanaf 2009 kon het Aartsbisdom in 2014 zijn seminarie weer heropenen in de vorm van het Ariënsinstituut. De priesterstudenten hiervan studeren aan de TST, die sinds een aantal jaren is gevestigd in de oude pastorie van de kathedraal aan de Nieuwe Gracht en een collegezalencomplex juist aan de andere kant van het Catharijneconvent. En er waren vergelijkbare initiatieven in andere bisdommen.

Het geduldige en volhardende gebed om roepingen draagt dus wel degelijk vrucht. We zijn blij dat op zaterdag 4 januari 2020 in de Utrechtse H. Gerardus Majellakerk de eerste van zes Priesterzaterdagen plaatsvond met een Eucharistieviering, een gemeenschappelijke broodmaaltijd, het getuigenis van een seminarist die Deo Volente volgend jaar tot priester wordt gewijd en de Aanbidding van het Allerheiligste, waarin onder meer de litanie voor priesterroepingen is gebeden. Laten we hopen en bidden dat dit initiatief navolging vindt en dat er in de toekomst elke eerste zaterdag van de maand in onze parochies een Priesterzaterdag mag zijn.