April 2020

De Eucharistie geeft ons de kracht die wij nodig hebben

We leven in een onzekere tijd, het coronavirus heeft om zich heen gegrepen en voor veel verdriet, onrust en angst gezorgd. De door de overheid getroffen maatregelen hebben diep ingegrepen in ons leven, ook veel kerkelijke vieringen kunnen niet worden bijgewoond, al blijven we natuurlijk wel bidden voor alle getroffenen en God vragen dat het virus zal verdwijnen. Nu konden helaas ook de vieringen van de Goede Week en Pasen geen publieke vieringen zijn. Dat heb ik nog niet eerder meegemaakt.

Omdat Jezus op Witte Donderdag het sacrament van de Eucharistie heeft ingesteld en het lopende kerkelijk jaar voor het Aartsbisdom Utrecht het Jaar van de Eucharistie is, wil ik stilstaan bij die Eucharistie. Jezus noemt zichzelf in zijn uitvoerige rede in het zesde hoofdstuk van het Evangelie volgens Johannes het “brood dat uit de hemel is neergedaald” (Joh. 6,41.51). Dit gebeurt als Jezus, de Zoon van God, mens wordt. Maar het gebeurt ook als in de viering van de Eucharistie de hemel zich opent en de aarde raakt. Op de woorden die de priester in de persoon van Christus spreekt: “Dit is mijn Lichaam … Deze beker is het nieuwe verbond in mijn bloed …” (1 Kor 11,24-25), veranderen brood en wijn in het Lichaam en Bloed van Christus en komt Hij onder de gedaanten van brood en wijn in ons midden.

Nadat Jezus in de synagoge van Kafarnaüm heeft gezegd dat wie zijn vlees niet eet en zijn bloed niet drinkt, geen eeuwig leven heeft (Joh. 6,53), reageren de toehoorders met ongeloof; de wonderbare broodvermenigvuldiging had ze aangesproken. Dit soort wonderen willen ze wel. Maar op de Eucharistie, waar Jezus op doelt, zitten ze niet te wachten: “Deze taal stuit iemand tegen de borst. Wie kan daar naar luisteren?” (Joh. 6,60).
In onze tijd zitten veel mensen ook niet op de Eucharistie te wachten. De meerderheid is er niet (meer) mee vertrouwd. Het is voor de mensen die echt in de Eucharistie geloven veelal een pijnlijke ervaring dat hun familieleden, buren, bekenden en bijna iedereen in hun straat of wijk op dat kostbare moment verstek laten gaan.

Het kan daarbij voor ons een troost en bemoediging zijn te beseffen dat we de Eucharistie niet alleen voor onszelf vieren. Ook als de priester zijn dagelijkse Mis alleen viert, draagt die vrucht voor de hele gemeenschap. Paus Paulus VI zei hierover in zijn encycliek Mysterium fidei. Over de leer en de verering van de Heilige Eucharistie uit 1965: “… elke Mis die wordt gevierd, wordt niet alleen opgedragen voor het heil van enkelen, maar tevens voor het heil van heel de wereld. Hieruit volgt dat, ook al is het het beste dat aan de Mis een groot aantal gelovigen deelneemt, echter … de Mis die privé wordt gevierd … door een priester … valt goed te keuren omdat uit zo’n Mis een overvloed van bijzondere genadegaven voortkomt, ten voordele van de priester zelf, van het gelovige volk, veeleer van de hele wereld …” (nr. 33).

Voor mensen die in de Eucharistie geloven en van dit sacrament houden, is het helemaal pijnlijk dat zij zelf als gevolg van de coronaviruspandemie de Eucharistie niet kunnen bijwonen. Als de priester alleen de Mis opdraagt en daardoor de hemel opengaat, draagt dat ook voor hen grote geestelijke vruchten, zoals het dat ook kan doen voor hen die nooit iets aan hun geloof doen.

Gelukkig bestaat de mogelijkheid om een Eucharistieviering te volgen op Radio Maria, via de KRO-NCRV op de televisie en steeds vaker via een livestream vanuit de eigen parochiekerk. Ook zendt het Ariënsinstituut, de priesteropleiding van het Aartsbisdom Utrecht, de dagelijkse Eucharistievieringen live uit. Tijdens de uitzending van de Eucharistieviering kunnen we ons laten voeden door het Woord uit de Heilige Schift – Gods Woord – dat wordt gelezen en in de preek wordt toegelicht, en een geestelijke communie doen: het diepe verlangen naar de gemeenschap met Christus in de Eucharistie is ook een grote bron van genade en kracht om Jezus te kunnen navolgen. Enkele gebeden voor de geestelijke communie staan op de website van het Aartsbisdom Utrecht.

Het coronavirus lijkt op het oog het Jaar van de Eucharistie van het Aartsbisdom Utrecht lelijk te doorkruisen. Maar de Eucharistie geeft ons de kracht die wij nodig hebben, ook als wij er niet lijfelijk bij aanwezig kunnen zijn. Want voor God is niets onmogelijk (Luc. 1,37).